Co jeść w ciąży? – Prawidłowa dieta

Odpowiednie odżywianie w ciąży jest kluczowe dla zdrowia ciężarnej i prawidłowego rozwoju płodu. Nieprawidłowa dieta może prowadzić do powikłań takich jak:

  1. poronienia,
  2. porody przedwczesne,
  3. zaburzenia wzrastania płodu,
  4. wady wrodzone,
  5. nadciśnienie tętnicze,
  6. cukrzyca ciążowa,
  7. nieprawidłowy rozwój psychoneurologiczny płodu.

Co więcej stan odżywienia matki może wpływać na powstawanie różnych chorób – zarówno w okresie dziecięcym jak i wieku dorosłym. Dlatego tak ważnym jest zadbanie o prawidłowo zbilansowaną dietę w tym szczególnym dla każdej kobiety okresie.

 

Prawidłowe odżywianie w okresie ciąży – co to znaczy?

Przede wszystkim dieta powinna być oparta o niskoprzetworzone produkty w odpowiednich ilościach, aby nie doprowadzić do osiągniecia zbyt dużego przyrostu masy ciała. Dla ciężarnej o prawidłowej wadze (tj. BMI 19-25 kg/m2) przybór masy ciała powinien się zawierać w przedziale 11-16 kg. W przypadku wyjściowego BMI poniżej 19 kg/m2 przyrost wagi może być większy – tj. 12,5-18 kg. Z kolei ciężarne z nadwagą (BMI 25 – 30 kg/m2 i powyżej 30) powinny przytyć mniej – odpowiednio 7-12 i 5-9 kg.

Dostarczenie odpowiednich składników to kluczowa kwestia. Należy zadbać o zbilansowaną dietę zawierającą wszystko to co kobieta powinna jeść w ciąży. Powinna być ona oparta o następujące elementy:

  • Białko – należy spożywać około 1,1 g/kg masy ciała dziennie. Zdrowymi źródłami białka są: chude mięso, drób, jajka, owoce morza, fasola, groch, orzechy.
  • Węglowodany – około 175 g/dzień. Źródłem powinny być owoce, warzywa oraz produkty pełnoziarniste. Dieta bogatoresztkowa z odpowiednim przyjmowaniem płynów zapobiega zaparciom, obniża ryzyko stanu przedrzucawkowego, dyslipidemi i pozwala utrzymywać prawidłowy poziom glukozy we krwi.
  • Tłuszcze – powinny one dostarczać około 20-35% dziennego zapotrzebowania energii. Ważnym jest, aby ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych na korzyść nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dobrym źródłem będą zatem oleje pochodzenia roślinnego oraz kwasy DHA pozyskiwane z ryb lub alg morskich (powinny być spożywane w ilości 200-300 mg/dobę).
  • Mikroelementy – wygodną formą przyjmowania mikroelementów i witamin są skomponowane dla ciężarnych preparaty wielowitaminowe, chociaż nie ma danych potwierdzających korzyści z takiej suplementacji u ciężarnych prawidłowo odżywiających się,
  • Żelazo – rekomendowane spożycie dzienne  to 27 mg. Dobrze przyswajalne żelazo znajduje się w mięsie, drobiu i rybach, nieco słabszą biodostępność ma żelazo pochodzenia roślinnego.
  • Wapń – powinien być przyjmowany w ilości 1000-1300 mg/dzień. Bogate w wapń są przede wszystkim sery, a także mleko. Do prawidłowego przyswajania wapnia niezbędna jest witamina D, która powinna być suplementowana w dawce min. 600 jednostek na dobę.
  • Kwas foliowy – ma udokumentowane działanie w prewencji wad cewy nerwowej (przyjmowany przed ciążą), a także w zapobieganiu innym wadom, wspomaganiu prawidłowego rozwoju łożyska oraz utrzymywaniu prawidłowego poziomu homocysteiny. Zalecane jest przyjmowanie folianu przez ciężarne w dawce 0,6 mg dziennie.
  • Cholina-wspomaga prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu. Powinna być przyjmowana w ilości 450 mg/dobę. Występuje przede wszystkim w jajkach, mięsie, drobiu i nabiale.
  • Cynk – wspomaga on rozwój układu nerwowego i wpływa na prawidłowe wzrastanie płodu. Zaleca się przyjmowanie 11 – 12 mg cynku dziennie. Bogate w ten pierwiastek są: mięso, drób oraz owoce morza.
  • Jod – wpływa na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy zarówno ciężarnej jak i płodu. Powinien być przyjmowany codziennie w ilości 220 mikrogramów.
  • Witamina B12 –jej niedobór zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego. Rekomendowana dawka w ciąży to 2,6 mikrograma dziennie. Źródłem witaminy B12 są ryby, mięso, drób i nabiał.
  • Witamina A – jest niezwykle istotna dla prawidłowego rozwoju układu kostnego i immunologicznego. Odpowiada także za prawidłowy rozwój wzroku płodu. Zapotrzebowanie na tę witaminę w ciąży wynosi około 2500 IU/ dobę. Jej naturalnym źródłem są: mleko, jaja, ryby, marchew, brokuły. Jednocześnie, należy pamiętać, że nadmiar witaminy A (powyżej 10 000 IU) jest szkodliwy i grozi powstaniem wad płodu.

  • Woda i napoje – szacuje się, że podaż wody i napoi powinna wynosić około 2,3 l dzienne, tak by razem z wodą zawartą w innym przyjmowanym pożywieniu osiągnąć około 3,0 l dziennie. Na zapotrzebowanie na wodę wpływa między innymi: temperatura otoczenia, wilgotność powierza, czy aktywność fizyczna.

10 zasad zdrowej diety w ciąży

Dieta kobiety w ciąży wymaga odpowiedniego zbilansowania tak by dostarczyć wszystkich niezbędnych dla płodu składników. Pamiętać jednak trzeba również o tym czego nie można jeść w ciąży.

Należy zwrócić szczególną uwagę na to aby:

  1. W każdym tygodniu spożywać 2-3 porcje ryb o bardzo niskiej zawartości ołowiu – np. tuńczyk, łosoś, mintaj, sum lub 1 porcję ryb o niskiej zawartości ołowiu – np. halibut, makrela, stek z tuńczyka
  2. Unikać ryb o wysokiej zawartości ołowiu: rekin, miecznik, marlin,
  3. Mięsa, ryby i jaja były dokładnie ugotowane,
  4. Uważać na zanieczyszczenia drobnoustrojami, które mogą występować w produktach takich jak surowe kiełki lucerny, rzodkiewki, fasolki mung czy koniczyny,
  5. Warzywa wielokrotnie przepłukać przed spożyciem bieżącą wodą,
  6. Ograniczyć spożycie kawy do 1-2 kubków dziennie (słabej kawy),
  7. Unikać lub znacznie ogranicz picie napojów słodzonych (napoje gazowane, sportowe i inne sztucznie dosładzane),
  8. Nie spożywać mleka i serów niepasteryzowanych,
  9. Nie spożywać alkoholu,
  10. Dokładnie myć ręce przed przystąpieniem do przygotowania posiłku.